İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir

Bilgi24 4 Aralık 2018

1 2.298 7 dakika okuma süresi

İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir

İbn Sina el-Kanun ii’t-tıbb’ı 403 (1 012) yılında gittiği Cürcan’da yazmaya başlamış, Büveyhl hanedanının Rey, Hemedan ve İsfahan daki saraylarında hekimlikyaptığı dönemde çalışmasını on yılı aşkın bir sürede tamamlamıştır. Müellif dağınık vaziyetteki Helenistik, Bizans ve Süryanl tıp literatürünü derleyip sistemleştirmesi yanında bunlara kendi gözlemlerini de katarak kitabı güncelleştirmek suretiyle İslam tıp tarihinin en büyük eserini meydana getirmiştir. İbn Sina’dan bir asır sonra kaleme aldığı Çehôr Ma~iile adlı eserinde (s. 7 ) Nizarnl-i Arüzl el-Kanun fi Hıbb’ın önemini, “Bukrat (Hipokrat) ve Callnüs (Galen) sağ olsalardı bu kitabın önünde secde etmeleri gerekirdi” cümlesiyle ifade eder. el-Kanun fi t-tıb beş kitaptan meydana gelir. “ei-Külliyat” (tıbbın genel ilkeleri) başlığını taşıyan ve teori ağırlıklı olan ilk kitap dört kısımdan oluşur. Birinci kısımda tıp biliminin tanımı verildikten sonra klasik usule uygun olarak önce anasır-ı erbaa, ahiat-ı erbaa ve dört mizaç teorisi ele alınıp açıklanır ; insanın anatomik yapısı hakkında bilgi verilir ve her bir organın yapısı ayrıntılı olarak incelenir. İkinci kısımda hastalığın tanımı yapılır; uyku ve uyanıklık, alışkanlıklar ve besin ler, banyo ve güneşin hastalıkla ilgili tesirleri tartılı r: Ayrıca ısı , anormal hareketler, zevk ve ac ın ın vücut üzerindeki etkileri gibi özel hastalık sebeplerinden söz edilir. Koruyucu hekimliğe dair üçüncü kısımda sağlık, hastalık ve kaçınılmaz ölüm sebepleri hakkında bilgi verildikten sonra çocuk yetiştirme, yetişkinlerin ve yaşlıların izlenmesi gereken hayat düzeni üzerinde durulmakta, mizaç anormallikleri ve iklim değişikliklerinin etkileri hakkında bilgi verilmektedir. Tedavinin ana hatlarıyla ilgili dördüncü kısımda genel tedavi ilkeleri, müshillerin kullanımı, kan alma ve kusma konuları ele alınmıştır. Basit ilaçlarla (droglar) ilgili olan ikinci kitabın ilk kısmında İbn Sina, tıbbi birikimi yanında kendi deneylerinden de yararlanarak ilaçların tabii özellikleri üzerinde durur. Onun ilaçlara dair deneysel çalışmaları daha çok ilaçların vücut üzerindeki etkileriyle ilgilidir. İkinci kıs mda ebced sistemiyle 800′ e yakın ilacın adı verilerek her bir ilacın mahiyeti, kullanım miktarı, tabii özellikleri ve etki alanları incelenmiştir.

İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir

Patolojiyle ilgili üçüncü kitapta tek tek organiara mahsus hastalıklar üzerinde durulur; bu hastalıkların belirtileri, teşhis ve prognozları hakkında bilgi verilir. Mesela başla ilgili hastalıklar arasında beyin ahatsızlıkları, baş ağrıları , sara, paraliz, göz, burun, boğaz ve diş hastalıkları ; sindirim sistemiyle ilgili olanlar arasında mide, bağırsak , karaciğer ve safra kesesi hastalıkları ; üreme organları hastalıkları ve bu münasebetle döllenme ve gebelik hakkında bilgi verilir. Belli organiara has olmayan hastalıkların ele alındığı dördüncü kitap dört kısma ayrılmış olup ilkinde ateşli hastalıklaın (humma) belirtileri arasında ishal, iştahsızlık, fazla kilo kaybı, korku, ağrı , ateş ve hormonal dengesizliğin görüldüğü belirtilir; ateşli hastalıklarda kusma, ateş, susuzluk, ishal gibi belirtilere göre tedavi uygulandığı görülür. Şişmelerle ilgili ikinci kısımda yaralar ve onların küçük cerrahi denilen tedavileri: üçüncü kısımda metaller, bitkiler ve hayvani ürünlerden kaynaklanan zehirlenmeler, insan ve hayvan ısırmaların dan doğan rahats zlıklar; dördüncü kısımda estetikle ilgili problemler üzerinde durulur. Şişmanlık ve zayıflık başta olmak üzere saç. tırnak ve deri bakımı . kötü kokular ve renk solgunluğu da dördüncü kısımda ele alınmış ve ayrıca deri hastalıklarıyla ilgili olarak ilk defa ayrıntılı bir frengi açıklaması verilmiştir. el-Kaniln fi’t-tıbb’ın beşinci ve son kitabı reçetelerden meydana gelen bir kocteks niteliğ nde olup 650 kadar il ın t erkibi ve uygulanış şe kl i hakkında bilgi verir. Pek çok yazması bulunan (Brockelmann, GAL, 1, 457-458; Suppl. , 1, 823-824; eh ate el-Kanavatt, s. ı 96-204; Ergin, s. 38-39 ) el-Kanun fi’Hıbb’ın ilk baskıs ı 1 593’te Roma’da yapılmış , daha sonra Kahire ( ı 290), Bulak (ı 294), Leknev ( I 298) ve Lahor’da (ı 905) yayımlanmıştır. İdvar ei-Kaş (1. Al-Qashsh), eser ve m üellif hakkında bilgi veren bir mukaddime ve ara başlıklar, açıklayıcı dipnotlar gibi bazı ilaveler yaparak Bulak baskısını esas alan yeni bir neşir gerçekleştirm ştir (Beyrut ı 987, ı 993; iğe r zı ask ıl rı için bk. Janssens, s. 26-27). ei-KANON fi ‘t-TlB el-Kanun fi’t-tıb, ilk defa Gerard de Cremone tarafından 11 SO -1187 yıllarında Tuleytula’da (Toledo) Latince’ye çevrilmiş, bu çeviri 1473’te Milano’da, 1476’da Padoa’da, 1482’de Venedik’te basılmıştır. Andreas Alpago’nun İbranice çevirileriyle de karşılaştırarak d üzelttiği bu tercüme tekrar yayımlanmıştır (Venedik 15 27). Padoa Üniversitesi hocalarından Andrea Graziolo’nun çevirisinin ilk bölümü 1 585’- te Venedik’te neşredilmiştir. Max Meyerhof, el-Kanun fi’Hıbb ın X:V ve x:ı/1. yüzyıllarda Avrupa’da otuz altı defa basıldığını kaydeder (T oğ lu , Yeni Araştırmalar ığında Büyük Türk -islam Bilim Adamı İbn Sina [Avicennaj ve Tababet, s. 54, 64) . Bunun dışında büyük bölümü Latince’ye , bazı bölümleri İbranice ye olmak üzere çoğu kısmi sekseni aşkın çevirisi yapılmıştır. İlk İbranice çeviri Nathan HaMeati tarafından 1279’da Roma’da gerçekleşt rilmiş ve 1491’de Napoli’de basıl mıştır. Ayrıca Tokatlı Hekim Mustafa Efendi eseri 1760’1arda Türkçe’ye çevirmiştir (TSMK, lll. Ahmed, nr. ı 903; Süleymaniye Ktp., Hamidiye, nr. ıoi5 ; Rag ıb aşa Ktp., nr. ı 335). el-Kanun fi’t-t bb ın 1 564’te Venedik’te neş edilen Latince tercümesinin göz hastalıklarıyla ilgili bölümleri Berlin Üniversitesi’nde 1889- 1900 yıllarında doktora tezi olarak Cuan Cueva. Paul Uspensky, Theodor Bernikow ve Elias Michailowsky tarafından Almanca’ya çevrilip incelenmiştir (bu alı r içi n bk. er oğ lu , a.g. e., s. 59; Janssens, s. 33-34). Eserin tamamı bir komisyon tarafından beş cilt halinde Rusça’ya (Taş kent ı 954-60). birinci cildi Esin Kahya tarafından Türkçe’ye tercüme edilmiştir (Ankara I 995) (eserin oğu ve Batı dillerine ğe r zı kı mi çevirileri için b k. Terzioğ lu , a.g.e., s. 5 I -56; Janssens, s. 32-34). el-Kanun fi ‘t-tıb üzerine Pahreddin er-Razı. Kutbüddin-i Şirazi, İbrah m b. Ali es-Sülemi i-Mı ri, Şe sed n ei-Amüli gibi alimler t am ve ısmi pek çok h yazmıştır. Bunların en önemlisi İbnü’nNefıs’e ait rJ:ıu teşriJ:ıi’l Kanun başlıklı çalışmadır (Kahire 1988). el-Kanun fi’t-tıbb ın anatomiye dair ilk üç bölümünün şerh i olan eser, özellikle bn Sina nın akciğer kan dolaşımıyla ilgili görüşünü düzelterek bu hususta tıbbi bir keşif ortaya koyması bakımından büyük önem taş r. Bu şerhin Andreas Alpago tarafından yapılan Latince çevirisi 1 547’de Venedik’te basılmıştır (el-Kanun fi’t-tıbb üzerine ya pılan şe rh , aş ye özet tar ınd a ça – lı rın bir li stesi için bk. Keşfü ?- nun, Il, 13 ı ı ı 3 ı 3; Şe hh e el-Kanavatl, 204-2 ı ı) . 331 İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir ei·KANON fi’t-TIB BİBLİYOGRAFYA : İbn Sina, el-~anan fi’t-ııb r. idvar ei-Kaş), Beyrut 141 3/1993, I-IV, tür. yer.; Nizarni-i Arüzi, Çehar Makale(nşr. Muhammed Kazvini). Leyden 1909, s. 71; Keş{ü ‘?-?Unü , ll, 1311-1313; C. de Vaux, Les penseurs de /’Islam, Paris 1921 , ll, 269; Serkis, Mu’cem, I, 130-13 1; Brockelmann, GAL, I, 457-458; Suppl., 1, 823-824; G. Şehhate ei-Kanavati, Mü’elle{atü ibn Sina, Kahire 1950, s. 192-213; Osman Ergin, ibn Sina Bibliyogra{yası, İstanbul 1956, s. 38-39, 112- 118, 127; J. L. Janssens, An Annotated Bibliography on lbn Sina ( 1970- 1989). Leuen 1991, s. 26-37; Arslan Ter ioğlu , Yeni Araştırmalar ığın da Büyük Türk-islam Bilim Ad mı ibn Sina (Avicenna) ve Tababet, İstanbul 1998, s. 31-65; a.mlf .. İbn Sina ITı pl”, DiA, XX, 331- 335; A.-M . Goichon, ” 1bn Sina”, Ef2 (Fr.). lll, 969. İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir liJ EsiN K AHYA KANÜNIHACJAJUFBEY (bk. HACI ARiF BEY, Kanuni). KANÜM KÖPRÜSÜ Gebze ile Hereke arasındaki Dilovası’nda XVI. yüzyıla ait köprü. _j _j Kocaeli ili sınırları içinde Diliskelesi mevkiinde Marmara denizine ulaşan Dilderesi üzerinde inşa edilmiş olup bundan dolayı Dilderesi Köprüsü diye de anılır. Osmanlı Devleti’nin doğuya uzanan en önemli ana yolu olan istanbul- Bağdat yolu üzerinde yer almaktadır. Ordunun doğuya yapacağı seferler için ordugahın Gebze yakınında Sultançayı rı denilen yerde kurulduğu bilinmektedir (Katib Çelebi, s. 6 71 ). Bu sebeple köprü kervan ve sefer yolunun üzerindeki önemli mimari tesislerden biri durumundadır. Eskiden şehirler arası yol bu köprüden geçerken günümüzde yaklaşık 50 m. kuzeyinden geçmektedir. Bu sebeple bakımsız kalan yapı zamanla harap olmuş ve 1972-1973 yıllarında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından onarımı yapılmıştır. Köprü halen araç trafiğine kapalıdır ve yayalarca kullanılmaktadır. Köprünün inşa tarihi bilinmemektedir; kitabesi yoktur. fakat mimari özellikleri göz önüne alınarak XVI. yüzyıl içine tarihlenir ve Mimar Sinan’ın eseri olarak değerlendirilir. Gerçekten Kanuni Köprüsü. Mimar Sinan’ınyapıları olduğu bilinen Trakya’daki Alpullu Köprüsü ve Haramidere (Kapı Ağ ası) Köprüsü’ne oldukça benzemektedir. Mimar Sinan’ın eserlerini ele alan kaynaklar içinde bu köprünün adına sadece Tuhfetü’l-mi’marfn’de rastlan332 maktadır. Aptullah Kuran. kaynak vermeden köprünün Kanuni’nin lrakeyn Seferi’nden önce yapıldığının söylendiğini belirtirse de 940-942 ( 1533-1536) yılları arasına rast! ayan sefer hakkında Matrakçı Nasuh’un yazdığı eyan-ı Menazil-i Sefer-i Irakeyn adlı eserin yegane nüshasında resmedilen (İÜ Ktp., TY, nr. 5964, vr. ı 3•) ve Hereke Kalesi ile yakın çevresini tasvir eden minyatürde böyle bir köprü yer almamaktadır. Eserin minyatürlerinde görülen en önemli özellik güzergah üzerindeki yerlerin asıllarına uygun bir şekilde resmedilmiş olmasıdır, dolayısıyla köprü gibi askeri bir tesisin burada yer almaması mümkün değildir. Buna göre köprü 1 533 yılından sonra yapılmış olmalıdır. Kanuni Köprüsü’nün, dönemin imar faaliyetlerinin en yoğun olduğu XVI. yüzyılın ikinci yarısının hemen başlarında inşa edilmiş olması mümkündür. Köprünün üç adet kemeri vardır. Bunlardan ortada yer alan sivri kemer daha geniş bir açıklık halinde 9, 70 m. genişliğe sahipken bunun iki yanında bulunan yuvarlak kemerli açıklıklar 6,50 m.- genişliğindedir. Kemerierin arasında sel yaranların üst kısmına rastlayan yerlerde suyun yükselmesine karşı yapılmış sivri kemerli ince uzun tahliye gözleri mevcuttur. Uzunluğu 45,24, genişliği 6,05 m. olan köprünün eğimi% 12-%6 arasında değişmektedir. İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir Kanuni Köprüsü’nün inşasında kullanılan taş düzgün kesilmiş kalkerdir. Kemerlerde, tahliye gözleri ve duvarlarda küçük boyutlu taşlar kullanılmış . direnç gerektiren ayaklar ve sel yaranlarda ise daha büyük boyutlu taşlar yer almıştır. Sel yaranlar üçgen prizma şeklinde ve uçları sivriltilmiş olup arka yönleri dikdörtgen prizma biçiminde ve uçları küttür. Ana kemerin iki yanındaki hafıfletme gözlerinden bir üçüncüsü de köprüye Diliskelesi tarafından bakıldığında (güney) sağ uçta bulunmaktadır. Ana kemerin kilit taşı çok belirgin bir şekilde dışa taşkındır. Köprünün korkulukları mevcut kıs Kanüni KöprüsüGebze 1 Kocaeli ma zarif bir kornişle bağlanarak yenilenmiş , çok fazla tahrip görmüş olan esas döşemenin üzeri betonla kaplanmıştır. Sağlam kalan orüinal bir baba taşı Gebze istikametindeki uca monte edilmiş. diğerleri buna benzetilerek yapılmıştır. BİBLİYOGRAFYA : Sai, Te?kiretü’l-ebniye, s. 43; Katib Çelebi, Cihannüma, s. 671; Orhan Bozkurt. Koca Sinan ın K öprüleri, istanbul 1952, s. 6, 41-45, 82-83, rs. 32-36, tablo 9; Cevdet Çulpan, Türk aş Köprü/eri, Ankara 1975, s. 134, rs. 79; Metin Sözen v.dğr .. Türk Mimarisinin Gelişimi ve Mimar Sinan, istanbul 1975, s. 230, 382; Gülgün Tunç, aş Köprülerimiz, Ankara 1978, s. 176- 177; Aptullah Kuran. Mimar Sinan, istanbul 1986, s. 256, 264, 404; Kazım Çeçen, “Sin’ın Yaptığı Köprüler”, a.e., I, 429-438; ll, rs. 420; M. Gojkovic, Stari Kamenimostovi, Beograd 1989, s. 189, rs. 216; İsmet İlter, “Ölümünün Yıl Dönümünde Köprüleriyle Mimar SinanV”, Karayolları Bülteni, XIX/241, Ankara 1970, s. 16-19; a.mlf .. “Köprüleriy le Mimar Sinan”, Mesleki ve Teknik Öğretim, XVIII/216, istanbul 1971 ‘ s. 27-29. Iii ENiS KARAKAYA r KANÜM SULTAN SÜLEYMAN ı L (bk. SÜLEYMAN 1). _j r KANÜNi SULTAN SÜLEYMAN ı CAMii İbni Sina El Kanun Fi’t-Tıb Kitabı Pdf indir Macaristan’ ın Sigetvar Kalesi içinde XVI. yüzyılda yapılmış cami. _j Sigetvar (Szigetvar) Kalesi. Kanuni Sultan Süleyman’ın son seferinde 21 Safer 974’te (7 Eylül 1566) fethedilerek Osmanlı topraklarına katılmıştır. Kale içindeki cami fetihten sonra inşa edildiğine göre Kanuni Sultan Süleyman’ın hatırası için onun adına yaptırılmış olmalıdır. Selanik! Mustafa Efendi. padişahın katılımıyla bu camide büyük bir cemaatle cuma namazının kılındığını söylüyorsa da caminin yapımı bu kadar kısa bir sürede bitirilemeyeceğine göre padişahın burada bizzat namaz kılmış olmasına ihtimal verilemez